Przed oficjalnym włączenie miasta Rybnik do II Rzeczypospolitej (4 lipca 1922 r.) przeprowadzony został szereg zmian związanych z funkcjonowaniem miasta i powiatu rybnickiego. Jedną z takich zmian była zmiana pruskich nazw ulic na nazwy polskie.
Jak podaje „Sztandar Polski” – w sobotę, 3 czerwca 1922 roku odbyło się posiedzenie rady miejskiej Rybnika. To właśnie wtedy Dr. Różański przedstawił projekt dotyczący nowych nazw ulic. Został on opracowany przez komisję przygotowawczą z uwzględnieniem historii oraz położenia geograficznego danego miejsca. Projekt przyjęto jednogłośnie, bez żadnych poprawek.
Referent zalecał, aby nowe tabliczki z nazwami ulic, zostały przygotowane według projektu Pana Trunkhardta – trwałe, emaliowane, z czerwonym tłem i białymi napisami.
Źródło: archiwum prywatne użytkownika AFRO
Jak widać stare, czerwone tabliczki, nie tylko leżą zakurzone na strychach. Udało mi się wypatrzyć jedną z nich, na ulicy Żeromskiego, która ciągle (stan na 2021) wisi na budynku, zdobiąc jego elewację.
Jak się okazało, Pan Trunkhardt już wcześniej nawiązał kontakt z „Email-Werke Eisenhütte Silesia„, która zaoferowała dostarczenie tabliczek za połowę ceny. Tym samym huta stała się częściowym fundatorem nowych tablic.
W jednym z wydań czasopisma „Sztandar Polski” proszono także mieszkańców o zgłaszanie do rady miejskiej, swoich uwag i propozycji. Projekt, który został przedłożony, zakładał następującą zmianę 73 miejsc (ulic i nazw własnych):
| Stara nazwa pruska | Nowa nazwa polska |
| Ackerstrassze | ul. Krzyżowa |
| Am Bahndamm | ul. Pod wałem |
| Am Friedhof | ul. Cegielnia |
| Am Stadtpark | Koziegóry |
| An der Halde | Pod Hałdą |
| An der Mauer | ul. Larysza |
| St. Antonius | ul. Św. Antoniego |
| Auf dem Berge | ul. Na Górze |
| Ausbauten | ul. Pod Lasem |
| Bachstrasse | ul. Rzeczna |
| Bahnhof | Dworzec |
| Bahnhofstrasse | ul. Dworcowa |
| Barbarastrasse | ul Św. Barbary |
| Birkenweg | ul. Brzozowa |
| Breitestrasse | ul. Sobieskiego |
| Chwallowitzerstrasse | ul. Chwałowicka |
| Dorfstrasse | ul. Wiejska |
| Feldgasse | ul. Polna |
| Feuerwehrplatz | Targowisko |
| Flurweg | ul. Cmentarna |
| Friedrichstrasse | ul. Damrota |
| Fuchsstrasse | ul. Korfantego |
| Gartenstrasse | ul. Mikołaja Reja |
| Gleiwitzerstrasse | ul. Gliwicka |
| Glueckaufstrasse | ul. Szczęść Boże |
| Grenzhaueser | Kolonja Zamysłowska |
| Hedwigstrasse | ul. Św. Jadwigi |
| Heilanstalt | Zakład |
| Hohestrasse | ul. Wysoka |
| St. Hubertusstrasse | ul. Florjana |
| Jankowitzerweg | ul. Jankowicka |
| Johannesstrasse | ul. Jana |
| Kaiser Wilhelmstrasse | ul. Kościuszki |
| Josefstrasse | ul. Józefa |
| Kirchplatz | Plac Kościelny |
| Kirchstrasse | ul. Kościelna |
| Klosterstrasse | ul. Klasztorna |
| Stara nazwa pruska | Nowa nazwa polska |
| Kronprinzenstrasse | ul. Piasta |
| Kurze Gasse | ul. Krótka |
| Landhaueser | Ogródki |
| Lappland | Dworek |
| Lohnastrasse | Łony |
| Loslauerstrasse | ul. Wodzisławska |
| Marienstrasse | ul. Marjańska |
| Marktstrasse | ul. Rynkowa |
| Muchlenstrasse | ul. Młyńska |
| Neuer Ring | Plac Wolności |
| Neuestrasse | ul. Nowa |
| Nikolaistrasse | ul. Mikołowska |
| Ottostrasse | ul. ks. Szafranka |
| Poststrasse | ul. Pocztowa |
| Promenadenstrasse | Aleje 3. Maja |
| Querstrasse | ul. Poprzeczna |
| Ratiborerstrasse | ul. Raciborska |
| Raudenerstrasse | ul. Rudzka |
| Ring | Rynek |
| Schalchthausstrasse | ul. Hallera |
| Schlossplatz | Plac Zamkowy |
| Schlossstrasse | ul. Zamkowa |
| Schuetzenstrasse | ul. Gimnazjalna |
| Schulstrasse | ul. Szkolna |
| Schwirklanerstrasse | ul. Świerklańska |
| Seibersdorf | ul. Zebrzydowicka |
| Sohrauerstrasse | ul. Żorska |
| Steile Gasse | ul. Stroma |
| Uferstrasse | ul. Nadbrzeżna |
| Vinzentstrasse | ul. Wincentego |
| Wawok | Wawok |
| Bergstrasse | ul. Przemysłowa |
| Wiesenweg | ul. Łąkowa |
| Zum Schiesshaus | ul. Strzelecka |
| Zur Huette | ul. Hutnicza |
| Zur Nacyna | ul. Piaskowa |
O tym fakcie pisze także Artur Trunkhardt w Kronice Rybnickiej wydanej w 1925 r.
W 2019 r. w Wodzisławiu Śląskim podczas jarmarku staroci trafiłem na perełkę – czerwoną tabliczkę. Nad nią – no właśnie. Jej poprzedniczka czy następczyni z czasów II Wojny Światowej? Jak myślicie? Niestety cena kompletu ponad możliwości zakupu…
Jarmark staroci Wodzisław Śląski, 06.01.2019
Rybnik nie raz był poddany tak „gwałtownym” zmianom nazw. Po wybuchu II Wojny Światowej i przejęciu przez nazistów władzy w mieście, nastąpiło zniemieczczenie nazw. W ten sposób np. Plac Wolności został przemianowany na Adolf Hitler Platz :)
Źródła:
1. „Sztandar Polski”, nr 130, wydanie z dnia 1922/06/08
2. „Kronika Rybnicka Rybniker Chronik”, Artur Trunkhardt, 1925
